ZEEWEG

ONROEREND ERFGOED

Klik hier om de lijst van het onroerend erfgoed te Jabbeke, zoals beschreven in 2012, te consulteren.

De weg die loopt van de zuidgrens van de gemeente Varsenare noordwaarts tot aan de Gistelsteenweg, maar vroeger zelfs tot aan de Zandstraat (en zelfs verder zeewaarts). Zeewegen kunnen zelfs terug gaan tot de Romeinse Tijd.

DE ZANDBERG - KLEINE THEMS

Oorspronkelijk vormden de Grote en de Kleine Thems één geheel als eigendom van de familie van Themseke. Onder de familie d'Ault werd door erfenis een opsplitsing gemaakt. In aloude tijden duikt zelfs de naam 'Bystiervelt' op. Het domein was ingericht als een domein van rijke Bruggelingen met een opper- en een neerhof. In 1772 werd het domein omgebouwd tot een hoeve. In 1847 werd het eigendom van de Brugse advocaat Jozef Jooris. Zijn zoon Emile, die later een aantal jaren burgemeester van Varsenare werd, erfde dit eigendom. In 1865-1867 liet hij belangrijke werken uitvoeren, waarbij het geheel sterk werd uitgebreid en een ander uitzicht kreeg. De walgrachten werden grotendeels gedempt. In 1874 werd het woonhuis vervangen door een kasteeltje. Voortaan was er sprake van de Zandberg. In 1877 wordt een nieuwe portierswoning gebouwd en aan de zuidzijde hoevegebouwen, broeikassen en een windwatermolen. Ook in de jaren daarna worden nog veranderingen en uitbreidingen doorgevoerd.

In 1920, na de dood van ere-arrondissementscommissaris Emilie Jooris, wordt het domein verkocht aan Camille de Borchgrave d'Altena Snijder uit Brussel. De eigenaar komt er echter nooit wonen en in 1933 wordt het domein opgekocht en verkaveld door de Brusselse Burgerlijke Maatschappij (Société Immobilaire Bernheim). Zo werd het park verkleind tot de huidige vorm en oppervlakte. De hoevegebouwen werden deels gesloopt of verbouwd. In 1936 kocht de familie Reynaert dan het centrale overgebleven domein aan. Zij bleven niet lang in het bezit, tijdens de Tweede Wereldoorlog trok de familie Sarre hierin. De nasleep van de oorlog brengt een tijdlang leegstand met zich mee, tot in 1952 de Gemeenschap van de Zusters van Liefde uit Heule het domein kopen. Ze richtten er een moederhuis 'Mater Amabilis' in na grondige aanpassingen. Sinds 1969 kreeg het een herbestemming tot West-Vlaams Onthaal- en Oriëntatiecentrum onder toezicht van het Ministerie van Justitie. In 1973 werd voor de Zusters een nieuwbouwwoning ten zuiden gebouwd en in 1982 met een kapel uitgebreid.

VOORMALIGE HOVENIERSWONING VAN HET KASTEELDOMEIN DE ZANDBERG

Zeeweg nr. 48. Voormalige hovenierswoning van het kasteeldomein "De Zandberg", gelegen op het domein van de historische "De Cleene Thems".

Volgens gegevens van de eigenaar bevat de woning een oudere kern, o.m. een trap gedateerd 1781 en groot baksteenformaat. Het kadaster wijst er echter op dat een eerste woning op die plaats in 1886 wordt gebouwd in opdracht van Emile Jooris, eigenaar van het aangrenzende kasteeldomein. De woning wordt ten zuiden van het serrencomplex gebouwd. In 1904-1906 wordt de woning verlengd aan noordzijde, wellicht om het geheel symmetrisch te maken. In het gemeentearchief van Jabbeke wordt de bouwaanvraag voor deze uitbreiding bewaard: er worden vier traveeën van anderhalve bouwlaag toegevoegd, ingenomen door een kelder, voorhuis en achterkeuken. Op dat moment woont hovenier De Muynck in de woning. In 1969 vindt een uitbreiding van de woning plaats in het kader van een grondige renovatie tot villa. Er zijn onvoldoende gegevens beschikbaar om de authenticiteit van het huidige gebouw te achterhalen.

Opvallend volume langs de Zeeweg, bestaande uit een centraal torenvormig volume van twee bouwlagen en twee traveeën onder schilddak, geflankeerd door twee vleugels van anderhalve bouwlaag en vier traveeën onder pannen zadeldaken. Het noordelijke gedeelte lijkt jonger, gebouwd naar het voorbeeld van de zuidvleugel. Roodgeschilderde baksteenbouw met kordonlijst, centraal hoger volume met hoekpilasters. Mooie, met gesinterde baksteen omlijste deur in de vierde travee van het zuidelijke gedeelte. Getoogde vensteropeningen met luiken.