FLAMINCKAPARK




ONROEREND ERFGOED

Klik hier om de lijst van het onroerend erfgoed te Jabbeke, zoals beschreven in 2012, te consulteren.



Het Flaminckapark is een grote residentiële verkaveling met exclusieve villa's in ruime tuinen, vanaf de jaren 1960 aangelegd op het voormalige kasteeldomein van Jabbeke. Het park is gelegen ten noorden van de Weststraat en wordt en noorden door de A10-E40 begrensd en ten westen door de Koestraat.

De verkaveling bestaat uit een aantal kronkelende wegen door een bebost gebied met centraal de grote vijver die de plaats van het vroegere kasteel aangeeft, ter hoogte van de villa op het huidige nummer 28. Vanauit de dorpskern van Jabbeke is het kasteeldomein rechtstreeks verbonden met de Caverstraat (vroeger de 'Kasteeldreef' genoemd).

Al in de 14de eeuw is er op deze plaats in Jabbeke een versterkte burcht of vesting aanwezig, bewoond door Iwein van Straten, Heer van Jabbeke. Het was een kasteel van groot belang, aangezien in 1406-1407 de schepenen van het Brugse Vrije hier zetelden, toen de stad Brugge beperkingen oplegde aan de lakenindustrie. Na de dood van Iwein van Straten hertrouwde zijn weduwe met Lodewijk van Haveskerke.

Volgens de literatuur zou de familie van Haveskerke circa 1445-1450 een nieuw kasteel bouwen op het domein, ten noorden van de oude burcht ; Pieter Pourbus geeft zowel burcht als kasteel aan op zijn kaart van het Brugse Vrije (1571).

In de tweede helft van de 17de eeuw werd Petrus van Caloen eigenaar van het domein. Hij bleef er wonen tot aan zijn dood in 1722. De familie van Hamme erfde het landgoed en verpachtte het domein. Men bleef het tot in de 18de eeuw 'Haveskerke' noemen.

Op het einde van de 18de eeuw erfde de familie van Larebeke het kasteel. Egidius van Larebeke voerde belangrijke bouwwerken uit aan het kasteel: hij veranderde het L-vormige grondplan niet, maar stond vermoedelijk in voor de uniformisering van de gevel. Egidius van Larebeke blijft ons bij omdat hij een belangrijke collectie schilderijen aan de Sint-Blasiuskerk schonk. Een gedenksteen in de kerk herinnert aan zijn overlijden in 1847 in Tronchiennes.

Het landgoed werd in 1848 aangekocht door de familie du Bus de Gisignies. Graaf Alberic du Bus de Gisignies komt er samen met zijn moeder - gravin Victoria de Gisignies - wonen. Omdat de gebouwen in verwaarloosde toestand verkeren, laat de familie er in 1860-1862 een nieuw kasteel optrekken op de binnenkoer van het afgebroken kasteel. Erfgenaam Christian du Bus de Gisignies liet het omliggende park aanleggen en een aantal dienstgebouwen optrekken.

In 1913 komt het kasteel door erfenis in handen van de dochter van Christian du Bus de Gisignies, getrouwd met graaf Maximiliaan de Renesse Breidbach. In beide wereldoorlogen verblijft er een Duits garnizoen, wat aanzienlijke schade teweeg brengt.

In de jaren 1960 wordt het landgoed verkocht aan de NV Bouwonderneming Gebroeders Verhaeghe (Loppem), die het vanaf 1966 verkavelt. Het kasteel wordt gesloopt in 1967, een aantal andere gebouwen worden omgebouwd tot villa's en in de nieuwe verkaveling geïntegreerd (nummers 1, 27 en 35). Ook de ijzeren brug over de sloot in de noordoosthoek van het domein is een overblijfsel van de oude parkaanleg.

Het domein bevat talrijke eiken en beuken van meer dan honderd jaar oud, aangeplant ten tijde van Alberic en Christian du Bus de Gisignies. Zij creëerden op het domein een Engels landschapspark met onder meer een grote slingerende vijver. Christian du Bus de Gisignies liet aan de rand van het domein een reeks rechte grachten graven, die echter nooit werden vervolledigd. Nabij de kasteelvijver, in de tuin van het huidige nummer 20, staat een monumentale treurbeuk.

Op het domein staat tevens de kapel van burggraaf Christian du Bus de Gisignies, beter gekend als de 'Pieter de Rudderkapel'.

VILLA UIT 1882

Flamincka Park nr. 1. Villa in tuin, opgetrokken in 1882 voor de weduwe van burggraaf Christian du Bus de Gisignies (Sint-Joost-ten-Node), als woning voor de boswachter van het grote beboste kasteeldomein. Na 1940 werd de woning in gebruik genomen door graaf Christiaan de Renesse. In 1966 grondig verbouwd en verruimd door aannemer Wilfried Verhaeghe uit Loppem, en doorverkocht als villa in de nieuwe residentiële verkaveling op het kasteeldomein. Villa in regionalistische stijl, gekenmerkt door een witgeschilderde baksteenbouw onder leien zadeldaken hoge puntgevels met aandaken en schouderstukken; lijstgevels met rechte muizentandfries. Getoogde muuropeningen met natuurstenen kozijnen, deels beluikt.

VOORMALIGE BOSWACHTERSWONING

Flamincka Park nr. 27. Voormalige boswachterswoning van het kasteeldomein, ca. 1885 ingeplant bij de westelijke ingang van het park, toen eigendom van weduwe Christian du Bus de Gisignies. Bij de verkaveling van het kasteeldomein in 1965-66 werd de woning door de NV Bouwonderneming Gebroeders Verhaeghe (Loppem) gerenoveerd en als villa doorverkocht. Pittoreske ligging langs de brede gracht die Christuan du Bus aan de oost- en noordrand van het domein liet graven; ook de brug dateert van de jaren 1880. Ten westen van het gebouw een brug met ijzeren leuningen tussen bakstenen pijlers. Ten noordoosten van de portierswoning, toegangspoort vanaf de westelijke dreef die nu doodloopt op de A10/E40: ijzeren hek tussen rode bakstenen hekpijlers met natuurstenen banden. Pittoreske vrijstaande villa in bak- en zandsteenstijl, gekenmerkt door trapgevels, leien bedaking met dakkapellen en gootlijst, speklagen en natuurstenen kruis- en kloosterkozijnen. Volledig onderkelderde woning van een bouwlaag en drie traveeën op rechthoekige plattegrond. In de geveltop, de initiatel van de bouwheer "CB".

VOORMALIGE PAARDENSTALLEN EN KOETSENHUIS

Flamincka Park nr. 35. Voormalige paardenstallen en koetshuis van het kasteeldomein, ca. 1881 gebouwd ten zuidoosten van het kasteel dat Christian du Bus de Gisignies liet optrekken in 1862. De oudere landgebouwen, die meer westelijk gelegen waren en het zicht vanuit het kasteel belemmerden, werden afgebroken en vervangen door een L-vormig nieuw gebouw met koetshuis en paardenstallen. Bij de verkaveling van het kasteeldomein in 1965-66 werd het gebouw door de NV Bouwonderneming Gebroeders Verhaeghe (Loppem) gerenoveerd en als villa doorverkocht.

Pittoreske villa in ruime tuin, aan straatzijde door een fraai smeedijzeren hekwerk afgesloten. Hekwerk tussen bakstenen pijlers met fraai hardstenen sluitsteen; gekruld smeedwerk met verwerking van de ineengestrengelde initialen "C en B" van de 19de-eeuwse bouwheer van het domein Christian du Bus de Gisignies. Deze initialen worden eveneens verwerkt als sierankers van het rode bakstenen gebouw, dat onder leien schilddaken met getrapte dakvensters en kleine leien dakkapellen is gevat. Lijstgevels bekroond met houten geprofileerde gootlijst en muizentandfries. Kort dwarsgebouw aan de straat met natuurstenen kruiskozijnen en rechthoekige deuren met gedeelde bovenlichten. Het langwerpige volume is aan tuinzijde met een spitsboogarcade geopend, bij renovatie met glas afgesloten. Deels gekasseid binnenerf.

KAPEL PIETER DE RUDDER

In het jaar 1883 werd de kapel gebouwd op vraag van de burggraaf Christiaen du Bus de Gisignies. De kapel staat dicht bij de plaats waar Pieter De Rudder op 16 februari 1867 zijn been brak. De burggraaf was ernstig ziek geworden en wilde zijn genezing verkrijgen door de bouw van een kapel ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes. Het mocht echter niet baten. De burggraaf overleed en werd begraven in de crypte van de nieuwe kapel. Bij de verkaveling van het voormalige kasteeldomein in 1966 werd de vervallen kapel aangekocht door François Smets uit Bredene, waarop ze volledig gerestaureerd werd.



IJZEREN BRUG

Flamincka Park z.nr. Ijzeren brug die de wandelaar over een rechte beek in de noordoosthoek van het domein leidt. De brug is geconstrueerd in het derde kwart van de 19de eeuw, toen Christian du Bus de Gisignies het park rond zijn nieuw kasteel liet aanleggen. Oorspronkelijk lag ze over de oostelijke walgracht die Christian du Bus aan de grens van het domein liet graven. Bij de verkaveling van het domein werd de brug iets naar het westen verplaatst; ze ligt nu over een uitloper van de grote, grillige kasteelvijver. Het is een witgeschilderde, ijzeren boogbrug, met vrij sobere, industriële uitwerking. Een centraal medaillon met wapenschild wijst "G. VAN ESSCHEN INGENIEUR BREVETE" aan als ontwerper van deze constructie.

ARDUINEN ZUIL IN DE TUIN VAN NR 9

Flamincka Park z.nr. Een arduinen zuil in de tuin van nr. 9 verwijst naar de ligging van het vroegere paardenkerkhof van het voormalige kasteel.

ARDUINEN ZUIL IN DE TUIN VAN NR 10

Flamincka Park z.nr. Een arduinen zuil in de tuin van nr. 10 verwijst naar de ligging van het vroegere hondenkerkhof van het voormalig kasteel.